1. امام در دنیا
2. امام در آخرت
امام در دنیا کیست؟
1.امام پیامبر
در آیه 124 سوره بقره خداوند می فرمایند: وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِي قَالَ لاَ يَنَالُ عَهْدِي الظَّالِمِينَ: و چون ابراهيم را پروردگارش با كلماتى بيازمود و وى آن همه را به انجام رسانيد [خدا به او] فرمود من تو را پيشواى مردم قرار دادم [ابراهيم] پرسيد از دودمانم [چطور] فرمود پيمان من به ظالمان نمىرسد.
قبل از پرداختن به معنی امام در ایه فوق لازم است بدانیم که ذریه ابراهیم (ع) چه کسانی هستند. در آيات شريفه
همچنین در آیه 73 سوره انبیا و ایه 24 سوره سجده به ترتیب چنین آمده است: وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ نافِلَةً، وَ كُلًّا جَعَلْنا صالِحِينَ، وَ جَعَلْناهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا، ما به ابراهيم، اسحاق را داديم، و علاوه بر او يعقوب راهم داديم، و همه را صالح قرار داديم، و مقرر كرديم كه امامانى باشند که بامر ما هدايت كنند. وَ جَعَلْنا مِنْهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنا لَمَّا صَبَرُوا، وَ كانُوا بِآياتِنا يُوقِنُونَ، و ما از ايشان امامانى قرارداديم كه به امر ما هدايت مىكردند، و اين مقام را بدان جهت يافتند كه صبر مىكردند، و به آيات ما يقين مي داشتند.
آیات فوق به وضوح نشان می دهند که امامتی را که حضرت ابراهیم آن را برای ذریه خویش درخواست نمودند همان نبوت است.
امامت ابراهیم طوری است که تمامی پیامبران پس از او باید آن حضرت را الگوی خویش در انجام رسالت یا نبوت قرار دهند به طوریکه مهمترین ویژگی وی صبوری است. امامت ابراهیم در حج متجلی است. تمامی اعمال حج نشانه های لحظه های زندگی توحیدی و صبوری اوست. او الگوی فکری و عملی تمامی اعصار پس از خویش است. تا جایی که خداوند در بسیاری از آیات به پیامبر اسلام دستور می دهد از دین ابراهیم تبیعت کن یعنی او را الگوی خویش قرار ده. مثلا در آیه 123 سوره نحل آمده است : ثُمَّ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ أَنِ اتَّبِعْ مِلَّةَ إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ : سپس به تو وحى كرديم كه از آيين ابراهيم حقگراى پيروى كن [چرا كه] او از مشركان نبود.
2. کتاب آسمانی
در سوره هود ایه 17 امام به عنوان کتب آسمانی الهی معرفی شده اند:
َفَمَن كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِّن رَّبِّهِ وَيَتْلُوهُ شَاهِدٌ مِّنْهُ وَمِن قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إَمَامًا وَرَحْمَةً أُوْلَئِكَ يُؤْمِنُونَ بِهِ وَمَن يَكْفُرْ بِهِ مِنَ الأَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهُ فَلاَ تَكُ فِي مِرْيَةٍ مِّنْهُ إِنَّهُ الْحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لاَ يُؤْمِنُونَ ﴿17﴾ ایا کسی که دلیل و برهان روشنی از سوی پروردگار خود دارد و گواهی از جانب خدا(به نام قران ) به دنبال ان می اید وقبل از قران کتاب موسی که رهبر و رحمت بوده است انان بی گمان به قران ایمان می اورند هر کس از گروهها به قران ایمان نیاورد میعادگاه او اتش است پس درباره قران شک و گمانی به خود راه مده چون قران حق است و از سوی پروردگارت امده است هر چند که بیشتر مردم به ان ایمان نمی اورند.
ودر سوره 46 ایه 12 چنین می فرمایند:
وَمِن قَبْلِهِ كِتَابُ مُوسَى إِمَامًا وَرَحْمَةً وَهَذَا كِتَابٌ مُّصَدِّقٌ لِّسَانًا عَرَبِيًّا لِّيُنذِرَ الَّذِينَ ظَلَمُوا وَبُشْرَى لِلْمُحْسِنِينَ :
3. امام متقین
وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا (فرقان:74):
ایات 63 -73 سوره فرقان صفات عباد الرحمن را بیان می کند. عباد الرحمن بندگان خداوند هستند که علاوه بر
از این دسته ایات مشخص میشود سایر افراد اگرچه پیامبر نیستند اما اگر ویژگی های فوق را داشته باشند ممکن
4. راه
سوره 15 ایه 79 چنین می فرمایند:
فَانتَقَمْنَا مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُّبِينٍ :پس از آنان انتقام گرفتيم و آن دو [شهر اكنون] بر سر راهى آشكاراست.
امام در قیامت کیست؟
1. پیامبر و کتب اسمانی
در سوره 17 ایه 71 چنین می فرمایند:
َیوْمَ نَدْعُو كُلَّ أُنَاسٍ بِإِمَامِهِمْ فَمَنْ أُوتِيَ كِتَابَهُ بِيَمِينِهِ فَأُوْلَئِكَ يَقْرَؤُونَ كِتَابَهُمْ وَلاَ يُظْلَمُونَ فَتِيلًا ﴿71﴾ [ياد كن] روزى را كه هر گروهى را با پيشوايشان فرا مىخوانيم پس هر كس كارنامهاش را به دست راستش دهند آنان كارنامه خود را مىخوانند و به قدر نخك هسته خرمايى به آنها ستم نمىشود.
اگر به ایه 124 بقره توجه کنیم ابراهیم امام للناس معرفی شد. اناس جمع ناس است. پس امام اناس هما ن پیامبران هستند و از طرفی چون پس از اتمام سلسله نبوت بالاترین مرجع قانون گذاری کتاب الله است پس در این ایه امام می تواند اشاره به هر دو باشد.
در سوره 36 ایه 12 می فرمایند:
إِنَّا نَحْنُ نُحْيِي الْمَوْتَى وَنَكْتُبُ مَا قَدَّمُوا وَآثَارَهُمْ وَكُلَّ شَيْءٍ أحْصَيْنَاهُ فِي إِمَامٍ مُبِينٍ ﴿12﴾ آرى ماييم كه مردگان را زنده مىسازيم و آنچه را از پيش فرستادهاند با آثار [و اعمال]شان درج مىكنيم و هر چيزى را در كارنامهاى روشن برشمردهايم.
-از ایات فوق چنین استنباط می شود که امام می تواند کتب الهی باشنداخرین کتاب اسمانی قران است بنابرین اخرین امام نیز قران است
پس هر کس قران را نشناسد امام زمان خویش یعنی قران را نشناخته است و کسی که قران را نشناسد به مرگ جاهلیت یعنی کافر مرده است.
و از طرفی امام می تواند خود پیامبر اسلام (ص) باشد. کسی که وی را نشناسد مسلمان نیست و کسی که مسلمان نباشد, بنا به ایات قران دین دیگری از وی پذیرفته نیست, پس بی ایمان می میرد و این نیز همان مرگ جاهلیت است.
و نیز هر فرد صالحی که از قران تبعیت کند و زندگی او بر اساس دستورات قران باشد میتواند به فضل خداوند امام باشد.
والله اعلم
